W niedzielę będziemy świętować rocznicę uchwalenia Konstytucji 3-go Maja. To jedno z ważniejszych polskich świąt narodowych. Przez lata zaborów, ale także po odzyskaniu niepodległości data ta stała się symbolem walki Polaków o odzyskanie suwerenności i niezawisłości państwa.
Konstytucja z 3 maja 1791 roku była pierwszą w Europie, a drugą na świecie (po amerykańskiej z 1787 roku) spisaną ustawą zasadniczą, regulującą ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Konstytucja 3 Maja została przyjęta przez Sejm Czteroletni. Zmieniła ustrój państwa na monarchię konstytucyjną oraz ograniczyła demokrację szlachecką, znosząc formalnie liberum veto.
Głównymi autorami Konstytucji 3 Maja byli: król Stanisław August Poniatowski , Ignacy Potocki , Hugo Kołłątaj, Stanisław Małachowski oraz Stanisław Staszic.
Konstytucja 3 Maja została zapisana w 11 artykułach, które poprzedzał uroczysty wstęp (preambuła). Ustawa Rządowa wprowadzała trójpodział władzy: na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Zapewniała ponadto prawo powszechnej wolności dla szlachty oraz mieszczaństwa. Regulowała prawa i obowiązki obywateli oraz zasady funkcjonowania władz państwowych.
Przeciwnicy Konstytucji 3 Maja poprosili władczynię Rosji, Katarzynę II, o pomoc w jej obaleniu. Interwencja wojsk rosyjskich nastąpiła rok po uchwaleniu konstytucji i zakończyła się drugim rozbiorem Polski . Ostatni, trzeci rozbiór, dokonany w 1795 roku, położył kres istnieniu Rzeczypospolitej. Konstytucja 3 Maja została uchwalona zbyt późno, aby uratować nasz kraj przed upadkiem.
Jednak pamięć o tamtych wydarzeniach pozwoliła Polakom przetrwać czasy zaborów, kiedy przez 123 lata nie było Polski na mapie Europy.
My też pamiętajmy o tym, że . . .
Tym, co w Polsce dali myśl,
Aby stworzyć cud majowy,
Cześć z oddaniem złóżmy dziś,
Przed pamiątką chyląc głowy.
[Michał Aret]
Gdyż . . . Naród, który traci pamięć, przestaje być Narodem
[Józef Piłsudski]
Opracowała Aneta Gajewska
Leave a Comment